چکیده
هدف از این پزوهش،توصیف و اولویت بندی عوامل انگیزش شغلی معلمان تربیت بدنی بر اساس نظریه هرزبرگ بود.جامعه اماری این پزوهش معلمان تربیت بدنی زن و مرد در مقاطع مختلف تحصیلی نیشابور در سال تحصیلی ۸۴-۱۳۸۳بودند که ۱۰۰ نفر بودند و همگی در تحقیق شرکت کردند. این پزوهش که از نوع توصیفی است به شکل میدانی انجام گرفته است.ابزار اندازه گیری یک پرسشنامه محقق ساخته بر اساس نظریه هرزبرگ بودکه به تمامی ۱۰۰ نفر برای تکمیل ارایه شد که به ۹۱ مورد ان پاسخ داده شد.از امارهای توصیفی و استنباطی برای توصیف و تحلیل داده ها استفاده گردید.نتایج نشان داد که در بین عوامل انگیزشی رشد فکری وارتقاء،قدردانی،پیشرفت،ماهیت مسوولیت ماهیت کار و موفقیت به ترتیب بیشترین اهمیت را در انگیزش شغلی معلمان دارند.در بین عوامل بهداشتی روابط ،حقوق و دستمزد،امنیت شغلی،شرایط کار،قوانین و مقررات و سرپرستی به ترتیب دارای بیشترین اهمیت هستند.اولویت بندی عوامل انگیزشی در معلمان زن و مرد به طورجداگانه نشان داد که در بین معلمان زن قدردانی،رشد فکری و ارتقاء،پیشرفت،ماهیت کار،ماهیت مسوولیت وموفقیت و درمعلمان مرد رشد فکری و ارتقاء،قدردانی،پیشرفت،ماهیت مسوولیت،موفقیت و ماهیت کار به ترتیب بیشترین اهمیت را دارند.همچنین اولویت بندی عوامل بهداشتی در معلمان تربیت بدنی زن و مرد نشان داد که در معلمان زن روابط ،شرایط کار،حقوق ودستمزد،امنیت شغلی،قوانین ومقررات و سرپرستی به ترتیب بیشترین اهمیت را در بین عوامل دارند.در معلمان مرد حقوق ،امنیت شغلی،شرایط کار،روابط ،قوانین و مقررات وسرپرستی به ترتیب اولویت قرار دارند.
مقدمه
در
این فصل ابتدا به ماهیت و تعاریف مختلف انگیزش می‌پردازیم و سپس زمینه‌های
انگیزشی را از دیدگاه مکاتب مدیریت و روانشناسی، براساس روند تاریخی و
تکاملی، به طور اجمال مورد بررسی قرار می‌دهیم. بخش دوم این فصل به پیشینه
تحقیقات انجام شده در رابطه با موضوع تحقیق می‌پردازد.
الف) ادبیات تحقیق
اصلاح انگیزش نخستین بار از واژه لاتین مو به معنی کرد گرفته شده است. از
آنجا که این واژه برای بیان منظور ما در این جا کافی نیست، بنابراین
گزیده‌ای از تعاریف مختلف ارایه می‌شود.
اتکینسون ، ۱۹۶۴، انگیزش را به
عنوان تأثیر همزمان در هدایت، قوت و تداوم کنش تعریف کرده است. در حالیکه
وروم ، ۱۹۶۴، انگیزش را فرایند حاکم بر گزینش‌هایی که از سوی اشخاص و
موجودات پست تر که از میان شکلهای گوناگون فعالیت ارادی به عمل می‌آید،
می‌داند (۴). عباس‌زادگان در تعریف انگیزش بیان می‌کند که انگیزش یک محرک
درونی برای بروز یک اقدام بیرونی توسط انسان است، که این اقدام ممکن است
فیزیکی، فکری یا هنری باشد (۶). علاقه‌بند نیز انگیزش را عوامل روانشناختی،
جامعه‌شناختی، فرهنگی و اقتصادی مؤثر در شکل‌گیری رفتار فردی و گروهی در
محیط آموزشی می‌دادند(۱۹). الوانی نیز در تعریف انگیزش بیان می‌کند؛ انگیزش
عبارت است از تمام عوامل روانی آگاهانه و ناآگاهانه آماده کننده انسان به
منظور تحقق بعضی از اعمال، گرایشها و اهداف (۸). عسکریان انگیزش را یک
فرایند پیچیده می‌داند که از نیازهای فرهنگی، اجتماعی، روانشناختی و فیزیکی
ترکیب شده است، بطوری که جهت سازماندهی و تقویت رفتار انسانی هم بصورت
فردی و هم تعاملی برهمدیگر تأثیر می‌گذارند(۲۰).
در مجموع با توجه به
تعاریف ارائه شده از انگیزش، بنظر می‌رسد با وجود تفاوت در تعاریف، مفهوم
کلی آنها یکسان است. تقریباً همه انگیزش را عامل و علت اصلی حرکت و تقویت
رفتارهای ارادی انسان برای رسیدن به هدف می‌دانند.
فهرست مطالب
عنـوان صفحه
فصل اول: طرح تحقیق
مقدمه ۲
بیان مساله ۳
ضرورت و اهمیت تحقیق ۵
اهداف تحقیق ۶
فرضیه های تحقیق ۷
پیش فرض های تحقیق ۷
محدودیت های تحقیق ۸
تعریف وازه ها ۸
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق
ادبیات تحقیق ۱۱
نگرشهای مدیریت به انگیزش ۱۲
ـ رویکرد کلاسیک ۱۲
ـ رویکرد نئوکلاسیک ۱۳
ـ رویکرد اقتضایی ۱۴
نگرشهای روانشناختی در زمینه انگیزش ۱۵
ـ نظریه لذت طلبی ۱۶
ـ نظریه غرایز ۱۶
ـ نظریه تقویت ۱۶
ـ نظریه شناخت ۱۷
نظریه های انگیزشی ۱۷
الف) نظریه‌های فعال‌سازی انگیزش ۱۷
ـ نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو ۱۸
ـ نظریه دو جنبه‌ای انگیزش ۲۰
ـ نظریه دوعاملی انگیزش ۲۱
ـ نظریه لذت‌گرایی مک کللند ۲۲
ـ نظریه نیازهای زیستی، تعلق و رشد ۲۳
ب) نظریه‌های فرایندی ۲۴
ـ نظریه انتظار و احتمال ۲۴
ـ نظریه برابری ۲۵
عنـوان صفحه
ـ نظریه هدف‌گذاری ۲۵
ـ نظریه تقویت و اصلاح رفتار ۲۶
نظری تفصیلی بر تئوری هرزبرگ ۲۷
پیشینه تحقیق ۳۰
جمع بندی ۳۶
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
مقدمه ۳۹
روش تحقیق ۳۹
جامعه اماری ۳۹
متغیرهای تحقیق ۳۹
ابزار اندازه گیری ۴۰
روایی و پایایی پرسشنامه ۴۲
نحوه امتیاز گذاری پرسشنامه ۴۲
روش جمع آوری اطلاعات ۴۳
روشهای آماری ۴۴
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل آماری
مقدمه ۴۶
توصیف اماری داده ها ۴۶
تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها ۵۲
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
خلاصه تحقیق ۵۷
بحث و نتیجه گیری ۵۹
پیشنهادهای تحقیق
الف- پیشنهادات برخاسته از تحقیق ۷۱
ب- پیشنهادات برای تحقیقات بعدی ۷۳
منابع و مأخذ ۷۵
منابع فارسی
۱- اصلانخانی ، محمد علی « نشریه ماهانه دفتر تربیت بدنی دختران » ، سال چهارم ، شماره بیستم ، مهرماه ۸۲٫
۲- الوانی ، سید مهدی ، «مدیریت عمومی» ، انتشارات نشر نی ، ۱۳۷۳٫
۳- ابدار اصفهانی،ز،«بررسی نظرات دبیران دبیرستانهای شهر اصفهان در ارتباط با عوامل مؤثر در افزایش انگیزش شغلی آنها»،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه ازاداسلامی،واحد خوراسگان.
۴- جهانیان ، رمضان ، «بررسی رضایت شغلی معلمان بر اساس نظریه هرزبرگ » ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت معلم تهران، ۱۳۷۴
۵- پاشا شریفی ، حسن و شریفی نسترن ، «روش های تحقیق در علوم رفتاری» ، چاپ دوم ، انتشارات نسترن ۱۳۸۰
۶- پرهیزگار ، کمال ، «مدیریت منابع انسانی و اداره امور استخدامی» ، چاپ نیل ، ۱۳۷۷ ،
۷- جمعی از اساتید مدیریت ، «روانشناسی سازمانی و انگیزش» ، مجموعه دوازدهم ، مدیریت دولتی تهران
۱-۱- مقدمه:
کشور پهناور ایران دارای فرهنگی و تمدن غنی به وسعت تاریخ است و از این جهت مایه ی فخر و مبا هات همه ی ایرانیان می باشد . بسیاری از خارجیان از دیر باز در پی آشنایی با این مرز و بوم و فرهنک و تمدن خاص آن بوده, و در این راه اقدام به یادگیری زبان فارسی نموده اند چرا که زبان آیینه ی فرهنگ است و بدون آشنایی با زبان بهره جستن از چشمه زلال فرهنگ میسر نخواهد بود .
در این میان وظیفه ی ایرانیان میهن پرست اشاعه فرهنگ و تمدن ایران و تلاش در جهت ترویج هر چه بیشتر زبان و ادبیات فارسی و هموار نمودن راه برای آموزش هرچه بهتر آن است .هر چند در سال های گذشته در زمینه ی آموزش علمی این زبان تحقیقاتی صورت گرفته ولی با وجود این کمبود هایی نیز در این زمینه احساس می شود . از آنجا که آموزش واژه یکی از مهمترین بخش های آموزش زبان دوم / خارجی محسوب می گردد و بدون آگاهی از واژه ها زبان آموز توانایی برقراری ارتباط معنی دار با هل زبان را نخواهد داشت نگارنده دراین پایان نامه بر آن است به تهیه ی متن های آموزش واژه بر اساس حوزه معنایی ویژه ی غیر فارسی زبانان سطح پیشرفته بپردازد .
۱-۲ . بیان موضوع:
هدف اصلی یادگیری زبان برقراری ارتباط است، برای دستیابی به این هدف، واژگان نقش مهمی ایفا می‌کنند، چرا که ایجاد ارتباط بدون واژه‌ها غیر ممکن است. از این رو، آموزش واژه یکی از مهمترین بخش‌های آموزش زبان دوم / خارجی محسوب می‌گردد زیرا بدون آگـاهی از واژه‌ها زبان آموز توانایی برقراری ارتباط معنی‌دار با اهل زبان را نخواهد داشت، پس مسئله آموزش واژه‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. از سوی دیگر یادگیری واژه فرایند ساده‌ای نیست، اما استفاده از روشهای کارآمد در آموزش واژه، یادگیری آن را آسان می‌کند. تا کنون روشهای مختلفی در زمینه‌ی آموزش واژه ارائه شده و به کار رفته است. در این میان آموزش واژه بر اساس حوزه‌های معنایی از جمله روشهای موفق علمی بوده است. در این روش، واژه‌هایی که از نظر معنایی با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند یا به یک موضوع خاص مربوط هستند درون متنی واحد قرار می گیرند و با هم آموزش داده می‌شوند. تحقیقات به عمل آمده در مورد حوزه‌های معنایی نشانگر این واقعیت است که واژه‌ها به تنهایی و جدا از واژه‌های دیگر رنگ و بوی معنایی خود را از دست می‌دهند. آموزش واژه از این طریق باعث می‌شود واژه هایی که با یکدیگر ارتباط معنایی دارند بهتر یاد گرفته شوند و نگهداری آنها در حافظه برای مدت زمان طولانی تضمین می‌شود. چرا که عقیده بر آن است که واژه‌ها بر اساس حوزه‌های معنایی در حافظه ـ بلند مدت ذخیره می‌شوند. از آن جا که امروزه آموزش زبان فارسی بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفته است,پرداختن به جنبه‌های گوناگون آن و تهیه متن‌های درسی به ویژه در زمینه واژگان اهمیت فراوانی دارد. از این رو، موضوع پایانامه حاضر نیز در راستای تهیه متن‌های آموزش واژه به روش حوزه‌های معنایی است.
۱-۳٫ هدف تحقیق و اهمیت آن:
از آن جا که رشته آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان رشته‌ای کاملا نوپا است و در مراحل اولیه رشد و تکوین قرار دارد و تحقیقات علمی اندکی در زمینه‌ی آموزش آن صورت گرفته است ، لازم است در زمینه‌های گوناگون اعم از آموزش واژه و تهیه و تدوین متن های درسی تحقیق و بررسی بیش‌تری صورت پذیرد. از سوی دیگر ، در سال‌های اخیر بسیاری از خارجیان به دلایل گوناگون در داخل و خارج از ایران به یادگیری زبان فارسی علاقه‌مند شده‌اند، اما در حال حاضر کتاب‌هایی که برای آموزش زبان فارسی در مراکز آموزش زبان فارسی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بسیار اندک است و در این میان برخی از کتابهای موجود بر پایه‌ی روشهای علمی استوار نیستند.با وجود این ,همین کتاب های اندک هم تا کنون با استقبال نسبتاّ خوبی روبرو شده است و هم اینک در مراکز آموزش زبان فارسی مورد استفاده قرار می گیرد. پس باید کتاب‌ها و منابعی بر اساس روش های علمی جدید تهیه و در اختیار علاقه‌مندان به یادگیری زبان فارسی قرار گیرد.
هدف پایانامه حاضر، تهیه‌ی متن های درسی آموزش واژه‌های زبان فارسی برای هموار کردن راه آموزش زبان فارسی است.
فهرست مطالب
فصل نخست – کلیات ۱
۱-۱٫ مقدمه ۲
۱-۲ بیان موضوع ۲
۱-۳٫ هدف تحقیق و اهمیت آن ۳
۱-۴٫ سوالات و فرضیه های تحقیق ۴
۱- ۵ . مفاهیم ۵
۱-۵-۱ ۰ واژه ۵
۱-۵-۲ ۰ آموزش ۷
۱- ۵- ۳ ۰ نظریه آموزش ۷
۱- ۵- ۴ ۰ یادگیری ۸
۱- ۵- ۵ ۰ رابطه ی آموزش و یادگیری ۹
۱-۵-۶ ۰ مقایسه آموزش با یادگیری ۹
۱- ۵- ۷ ۰ حوزه های معنایی ۱۰
۱-۵-۸ ۰ خلاصه ۱۱
فصل دوم : مطالعات پیشین ۱۲
۲-۱ ۰ اهمیت واژه و مطالعات انجام شده در زمینه ی آموزش واژه ۱۳
۲-۲ ۰ فرایندهای واژه سازی ۱۴
۲- ۲-۱ ۰ انواع فرایندهای واژه سازی ۱۵
۲-۲-۱-۱ ۰ تصریف ۱۵
۲-۲-۱-۲ ۰ اشتقاق ۱۵
۲-۲-۱-۳ ۰ ترکیب ۱۶
۲-۲-۱-۴ ۰ قرض گیری /وام گیری ۱۶
۲-۲-۱-۴-۱ ۰ ترجمه قرضی /عاریتی ۱۶
۲-۲-۱-۵ ۰ گسترش/تعمیم ۱۶
۲-۲-۱-۶ ۰ تخصیص ۱۷
۲-۲-۱-۷ ۰ کوتاه سازی ۱۷
۲-۲-۱-۷-۱ ۰ سر واژه سازی ۱۷
۲-۲-۱-۷-۲ ۰ اختصار سازی ۱۸
۲-۲-۱-۷-۳ ۰ پسین سازی ۱۸
۲-۲-۱-۷-۴ ۰ بریدن ۱۸
۲- ۲- ۱- ۸ ۰ تبدیل ۱۸
۲-۲-۲-۱-۹ ۰ ادغام / آمیزش ۱۹
۲-۲-۱-۱۰ ۰ ابداع ۱۹
۲-۲- ۱-۱۱ ۰ نام آوا ۱۹
۲- ۲- ۱- ۱۲ ۰ مضاعف سازی ۱۹
۲-۳- ۰ انواع واژه ۲۰
۲-۳- ۱ ۰ واژه های قاموسی و واژه های دستوری نقش نما ۲۰
۲-۳-۲ ۰ واژه های دریافتی و واژه های تولیدی ۲۱
۲-۴- ۰ سیر تحول واژه ۲۲
۲-۴-۱ ۰ دوره ی بی توجهی به واژه ۲۳
۲-۴-۲ ۰ دلایل بی توجهی به آموزش واژه در گذشته ۲۵
۲-۴-۳ ۰ دوره ی توجه ۲۶
۲-۴-۴ ۰دوره ی پیشرفت ۲۸
۲-۵ ۰ یادگیری واژه ۲۹
۲-۵-۱ ۰ مراحل یادگیری واژه ۳۰
۲-۶ ۰ اصول اساسی در آموزش زبان ۳۲
۲-۷ ۰ راهکارهای یادگیری و یاد آوری ۳۳
۲-۷-۱ ۰ انواع راهکارهای یادگیری ۳۴
۲-۸ ۰ عوامل درون واژه ای موثر بر یادگیری واژه ۳۵
۲-۹ ۰ انواع راهکارهای یادگیری واژه ۳۵
۲-۹-۱ ۰ راهکارهای مبتنی بر تکرار واژه / معنای واژه ۳۶
۲-۹-۲ ۰ راهکارهای مبتنی برتجزیه و تحلیل ویژگی واژه ۳۷
۲-۹-۳ ۰راهکارهای مبتنی بر شرح و تفصیل ساده ۳۸
۲-۹-۴ ۰ راهکارهای مبتنی بر شرح و تفصیل پیچیده ۳۸
۲-۱۰ ۰ روش یارگیری حافظه ۳۹
۲-۱۱ ۰ آموزش واژه ۴۰
۲-۱۲ ۰ روش ها آموزش واژه ۴۰
۲-۲-۱ ۰ روش مستقیم و روش غیر مستقیم ۴۱
۲-۱۲- ۱-۱ ۰ روش مستقیم ۴۲
۲- ۱۲-۱-۱-۱ ۰ آموزش راهکارها ۴۲
۲-۱۲-۱- ۱- ۲ ۰ گسترش واژه + آموزش صریح ۴۲
۲-۱۲-۱-۱-۳ ۰ فعالیت های کلاس ۴۲
۲-۱۲-۱-۲ ۰ روش غیر مستقیم ۴۳
۲-۱۲-۱-۲-۱ ۰ متن به تنهایی ۴۳
۲-۱۲-۲-۱ ۰ فعالیت های برنامه ریزی نشده ۴۳
۲-۱۲- ۲- ۲ ۰ فعالیت های برنامه ریزی شده روش های آموزش واژه ۴۴
۲-۱۲-۲-۲ -۱ ۰ آموزش واژگان غیر فعال ۴۴
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱ ۰ تکرار ۴۵
۲-۱۲-۲-۲-۱-۲ ۰ روش های جفت پیوسته ۴۵
۲-۱۲-۲-۲-۱-۳ ۰ فهرست واژه ۴۶
۲-۱۲-۲-۲-۱-۴ ۰ روش واژه کلیدی ۴۷
۲-۱۲-۲-۲-۱-۵ ۰ روش ترجمه ۴۹
۲-۱۲-۲-۲-۱-۶ ۰ آموزش با کمک روابط واژگانی ۵۰
۲-۱۲- ۲-۲-۱-۷ ۰ ارائه ی تصویر ۵۱
۲-۱۲-۲-۲-۱-۸ ۰ اجرای نمایش ۵۱
۲-۱۲- ۲-۲-۱-۹ ۰ خانواده های واژگانی ۵۲
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۰ ۰ روش های معنایی ۵۲
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۰-۱ ۰ روش حوزه های معنایی ۵۲
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۰-۲ ۰ تجزیه و تحلیل مولفه های معنایی ۵۴
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۱ ۰ روش شاگرد محوری : دفترچه ی واژگانی ۵۵
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۲ ۰ کاربرد فرهنگ ۵۵
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۳ ۰ یادگیری واژه از طریق بافت ۵۶
۲-۱۲-۲-۲-۲ ۰ آموزش واژگان فعال ۵۸
۲-۱۲-۲-۲-۲-۱ ۰ روش سلسه مورسیا و روزن ویگ ۵۹
۲-۱۲-۲-۲-۲-۲ ۰ روش پیجین سازی ۶۰
۲-۱۲-۲-۲-۲-۳ ۰ روش لوکاس ۶۱
۲-۱۳ ۰ تعداد واژه ۶۱
۲-۱۴ ۰ انتخاب واژه ۶۲
۲-۱۵ ۰ معیارهای انتخاب واژه ۶۳
۲-۱۶ ۰ ارائه ی واژه ۶۵
۲-۱۷ ۰ وسایل کمک آموزش دیداری و یادگیری ۶۶
۲-۱۸ ۰ ملاحظات معنی شناختی ۶۷
۲-۱۸-۱ ۰ معنی شناسی ساختاری ۶۷
۲-۱۸-۲ ۰ حوزه های معنایی ۶۷
۲-۱۸-۳ ۰ انواع حوزه های معنایی ۶۹
۲-۱۸-۴ ۰ روابط معنایی ۷۰
۲-۱۸-۴-۱ ۰ هم معنایی ۷۱
۲-۱۸-۴-۲ ۰ شمول معنایی ۷۱
۲-۱۸-۴-۳ ۰ با هم آیی ۷۱
۲-۱۸-۴-۴ ۰ رابطه جزء –کل ۷۲
۲-۱۸-۴-۵ ۰ تباین معنایی ۷۲
۲-۱۸-۴-۶ ۰ تقابل معنایی ۷۳
۲-۱۹ ۰ ملاحظات روانشناسی زبان ۷۴
۲-۱۹-۱ ۰ حافظه ۷۴
۲-۱۹-۱-۱ ۰ انواع حافظه ۷۵
۲-۹-۱-۱-۱ ۰ حافظه کوتاه مدت ۷۵
۲-۹-۱-۱-۲ ۰ حافظه بلند مدت ۷۶
۲-۱۹-۱-۱-۳ ۰ حافظه معناشناسی ۷۷
۲-۲۰ ۰ واژگان ۷۷
۲-۲۰-۱ ۰ واژگان ذهنی ۷۸
۲-۲۰-۲ ۰ سازماندهی واژگان ذهنی ۷۹
۲-۲۰-۳ . اطلاعات واژگانی: دانش واژگانی ۸۱
۲-۲۱ ۰ اصول آموزش واژه ۸۲
۲-۲۲ ۰ خلاصه ۸۵
فصل سوم : تهیه و تدوین متن های آموزش واژه ۸۶
۳-۱ ۰ مقدمه ۸۷
۳-۲ ۰ نحوه ی انتخاب واحدهای درسی , واژه ها ساختارها ۸۷
۳-۲-۱ ۰ چگونگی انتخاب عنوان واحدهای درسی ۸۷
۳-۲-۲ ۰ نحوه ی انتخاب ساختارها ۸۷
۳-۳ ۰ ملاحظات کلی ۸۸
۳-۳-۱ ۰ اطلاعات مربوط به زبان آموز ۸۹
۳-۳-۲ ۰ اطلاعات مربوط به شرح درس ۹۰
۳-۳-۳ ۰ اطلاعات آموزش ۹۰
۳-۴ ۰ ساختار کلی واحدهای درسی ۹۰
۳-۴-۱ ۰ مرحله پیش از خواندن ۹۱
۳-۴-۱-۱ ۰ تصویر ۹۲
۳-۴-۱-۲ ۰ پرسش ۹۲
۳-۴-۲ ۰ مرحله خواندن ۹۳
۳-۴-۳ ۰ مرحله پس از خواندن ۹۳
۳-۴-۳-۱ ۰ سوال های درک مطلب ۹۴
۳-۴-۳-۲ ۰ تمرین کاربرد واژه ۹۵
۳-۴-۳-۳ ۰ تمرین باهم آوایی ۹۵
۳-۴-۳-۴ ۰ تمرین تطبیقی ۹۵
۳-۴-۳-۵ ۰ تمرین واژه های مترادف و متضاد ۹۶
۳-۴-۳-۶ ۰ متن های خواندنی ۹۶
۳-۴-۳-۷ ۰ تمرین شبکه ی واژگانی ۹۷
۳-۴-۳-۸ ۰ تمرین گروهی ۹۷
۳-۴-۳-۹ ۰ تمرین های تصویری ۹۷
۳-۴-۳-۱۰ ۰ تکلیف ۹۷
۳-۴-۳-۱۱ ۰ تمرین مربوط به مراحل انجام یک کار ۹۸
۳-۴-۳-۱۲ ۰ تمرین های دیگر ۹۸
۳-۵ ۰ خلاصه ۹۹
فصل چهارم : متن های آموزش واژه ۱۰۰
۴-۱ ۰ سهراب سپهری ۱۰۱
۴-۲ ۰ گل آقا ۱۰۷
۴-۳ ۰ چغازنبیل ۱۱۳
۴-۴ ۰ زبان آموزی میمون ها ۱۲۰
۴-۵ ۰ پست ۱۲۶
۴-۶ ۰ سال نو ۱۳۴
۴-۷ ۰ فرودگاه ۱۴۳
۴-۸ ۰ طلای سرخ ایران ۱۵۰
۴-۹ ۰ جهانگردی چیست ؟ جهانگرد کیست ؟ ۱۵۶
۴-۱۰ ۰ بوی خوش چای ۱۶۲
۴-۱۱ ۰ خلاصه ۱۶۷
فصل پنجم : خلاصه و نتیجه ۱۶۸
۵-۱ ۰ خلاصه و نتیجه ۱۶۹
۵-۲ ۰ موضوعاتی برای تحقیق ۱۷۲
منابع ۱۷۳
منابع فارسی ۱۷۴
منابع انگلیسی ۱۷۶
واژه نامه ۱۸۱
فارسی – انگلیسی ۱۸۲
انگلیسی – فارسی ۱۸۶
منابع فارسی:
۱ـ آکماجین، آندرین و دیگران، ۱۳۷۵، زبان‌شناسی: درآمدی بر زبان و ارتباط، ترجمه خسرو غلامعلی زاده، کرمانشاه: مؤسسه انتشاراتی طاق بستان.
۲ـ آلن، ویرجینیا، فرنچ، ۱۳۶۶، فنون تدریس لغت، ترجمه قاسم کبیری، رشد آموزش زبان، س۳، ش۱۱ و ۱۲٫
۳ـ ایچسون، جین، ۱۳۷۱، مبانی زبان‌شناسی ترجمه محمد فائض، تهران، انتشارات نگاه.
۴ـ . . . ، ۱۳۷۲، زبان و ذهن: روان ـ زبان‌شناسی، ترجمه محمدفائض، تهران انتشارات آگاه.
۵ـ بانان صادقیان، جلیل، ۱۳۷۶، تقریرات درس و تدوین مطالب درسی، تهران: دانشگاه علوم طباطبایی.
۶ـ براون، اچ. داگلاس، ۱۳۶۳،اصول یادگیری و تدریس زبان، ترجمه: مجدالدین کیوانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
۷ـ پالمر، فرانک، ۱۳۶۶، نگاهی تازه به معنی‌شناسی، ترجمه کورش صفوی، تهران: چاپ پنگوئن.
موجز الرساله (چکیده) :
قرآن کریم به زبان عربی مبین نازل شد، تا اینکه معجزه آشکار برای جهانیان باشد، بر قومی که خود قدر بزرگی بر بیان داشتند و در میان لهجه های مختلف، لهجه قریش جایگاه برتری گردید و قرآن از میان آن همه لهجه ها، از الفاظی نشأت گرفت که دارای آهنگی زیبا، گوشنواز و دلنشین است. لذا در این خلاصه پی آنیم که “مسأله ترادف” را که منشأ بحث و جدل و تحقیق علماء، لغت شناسان، ادیبان، و محققان از دیرباز تا کنون بوده است بررسی نمائیم.
در این میان لغت شناسان به دو دسته تقسیم شده اند :
۱- موافقین : و این عده بر این باورند که برای یک معنی انبوهی از کلمات مترادف وجود داشته که باعث غنی و وسعت زبان گردیده، و علت آن را علل و اسبابی می دانند که به نوعی باعث ایجاز این زبان گردیده است. و کثرت مترادفات را باعث آهنگین نمودن نثر عربی دانسته اند.
۲- دسته دیگر مخالفین وجود ترادف که صرف نظر از طبیعت و سرشت لغت، بر این باورند که هیچ دو کلمه ای در زبان عربی نمی توان یافت که از نظر معنی کاملاً یکسان باشد چون آن را حکیمانه نمی دانند، بلکه به دنبال فروق دقیق و عمیق میان ارتباط کلمات هستند.
در عصر حاضر یکی از موضوعات شعله ور فرهنگستان قاهره و مجامع علمی ادبی گردیده است.
این مختصر ره توشه در جستجوی یافتن پاسخی برای این مسئله است و می کوشد با بررسی زوایای مختلف موضوع برخی از آثار دانشمندان لغت شناس را در این زمینه مطرح کرده و مورد نقد و بررسی قرار دهد تا ان شاءالله و به تحلیل و قضاوت نهایی دست یابد.
فصل اول : «شناخـت تـرادف»
شامل موارد زیر است :
۱- سیر تاریخی بحث های لغوی ۲- رساله ها و کتابهای مربوط به مترادفات، لغت شناسان قدیم و معاصر که در هفت صفحه خواهد آمد. ۳- مراحل جمع آوری لغت ۴- واژه مترادف، اولین مورد استعمال آن، معانی لغوی آن ۵- تعریف ترداف، و اولین کسانی که به طور آشکار درباره ترادف اظهار نظر کرده اند. مانند : علی بن عیسی الرمانی (م ۳۸۴ ه)، ابن مالک، المرتضی زبیدی ۶- تعریف امام فخر رازی : تفاوت ترادف با تأکید و تابع، ترادف کلمات غیر مفرده، بحث درباره الفاظ، متوارده و مترادفه و نتیجه گیری ۷- الفاظ متوارده و الفاظ مترادفه و نظریه فقیه و مفسر طبرستانی، کیا الهرّاسی (م ۵۰۴ ه) ۸- تعریف خواجه نصیرالدین طوسی ۹- ترادف کلمات غیرمفرده، عیسی الرمانی ۱۰- تعاریف اهل اصول و معاصرین، استاد محمود شهابی، کیا الهرّاسی، شیخ محمد رضا مظفر ۱۱- تعاریف ترادف در قرون اخیر، نظریه لغت شناس معاصر دکتر ابراهیم انیس ۱۲- تعریف ترادف از نظر زبان شناس معاصر، پالمر، اولمان
۱۳- ترادف تام و نظریه اولمان زبان شناس معاصر ۱۴- شرایط ترادف تام از نظر دکتر ابراهیم انیس ۱۵- کاربردهای ترادف شامل : تأکید و مبالغه، توسعه فصاحت و بلاغت، به کارگیری تعابیر مختلف، مسئله ترادف و مسائل مربوط به فرهنگستان زبان قاهره مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم : «اسباب به وجودآمدن الفاظ مترادف از نظر لغت شناسان قدیم و معاصر»
که شامل موارد زیر است :
۱- گویش های مختلف ۲- کلمات دخیله ۳- صفت ۴- شرح لغت و معاجم لغوی ۵- نامگذاری با ذوق شخصی ۶- نسبت ۷- موسیقی کلام ۸- حذف ۹- عدم تمایز بین مطلق و مقید ۱۰- کنایه ۱۱- کنیه ۱۲- مرور زمان و تحمل معنای جدید ۱۳- فخرفروشی و مباهات به جمع کردن مترادفات ۱۴- تطور صوتی مانند : تداخل لغات، إبدال، قلب، إتباع ۱۵- تطور دلالی مانند : تعمیم خاص، تعمیم عام، مجاز و مجاورت می باشد که مورد بررسی قرار گرفته و پایان این فصل موضوعاتی که قابلیت تحقیق بیشتر را دارد و خود می تواند موضوع رساله ای باشد مطرح گردیده است.
فصل سوم : «نظـرات اهـل لغـت پیـرامـون تـرادف»
که شامل :
۱- آراء و نظریات قریب به بیست و یک نفر عالم لغوی قائل به وجود ترادف که در فهرست ذکر شده ا ند ۲- ارائه فهرستی شامل هفده اثر از لغت شناسان و نویسندگان کتابهای «فعلتُ و أفعلتُ» ۳- افراط در موضوع ترادف ۴- مخالفین وجود ترادف که عمدتاً به دنبال موشکافی دقیق و عمیق رابطه بین کلمات هستند و ارائه آراء و نظریات قریب به چهارده نفر از اکابر آنان، و نمونه هایی از آثار آنان مثل ابوالهلال عسکری و ثعالبی که ضمیمه می باشد. ۵- مجموعه فروق لغوی ۶- دلایل منکرین ترادف جهت نامگذاری یک اسم برای هر شیء ۷- نظر فرهنگستان قاهره و مجامع علمی ادبی پیرامون ترادف ۸- آراء محققین معاصر زبان عربی که در فهرست اسامی آنها آمده است ۹- ارائه نظرات زبان شناسان معاصر و جمع بندی نظرات آنها.
فصل چهارم : «پیـرامـون تـرادف در قـرآن»
که شامل :
پیرامون ترادف در قرآن که به طور مختصر منکرین وجود ترادف در واژه های قرآنی را بیان می کند و به ذکر نمونه هایی از نظرات لغت شناسان قدیم و معاصر مثل اعرابی، ابوهلال عسکری، راغب اصفهانی، دکتر محمد مندور، دکتر احمد مختار عمر می پردازد.
سپس نظر موافقین به وجود ترادف در واژه های قرآنی و نمونه هایی از آیاتی که به نظر آنان ترادف، یا قریب المعنا هستند مانند زرکشی و ذکر تعدادی از کلمات که در آیات مختلف به کار رفته اند نظر دکتر صبحی صالح، دکتر ابراهیم انیس و ذکر افعالی که آنها را مترادف پنداشته است و شرح حال آیه ۱۴۰ )یَا أَیُّهَا الَّذیِنَ آمَنُوا لا تَقُولُوا رَاعِنا و قُولوا اُنظُرنَا (از سوره بقره که متمسکین به وقوع ترادف در قرآن به آن تمسک جسته‌اند که دکتر عبدالعال سالم مکرم در کتاب “الترادف فی الحقل القرآن” توضیح داده است.
بنا به مهم بودن موضوع پیوست شماره ۲ همین رساله، بررسی افعال مترادف از کتاب ” الترادف فی الحقل القرآن” می باشد.
فصل پنجم : «تحلیـل هـا و قضـاوتهـا»
شامل تحلیل ها و قضاوتهای نهایی و تقریباً اشاراتی است که به لبّ مطلب رفته است که دستاوردهای این تحقیق می باشد و سعی شده بر اساس جمع بندی فصول گذشته به یک نتیجه روشن در مورد مسأله “ترادف” دست یابیم.
فهرست
عنوان صفحه
موجز الرساله (چکیده) ……………………………………………………………………………………………………..۱
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….۲
فصل اول : شناخت ترادف …………………………………………………………………………………………..۸
سیر تاریخی ……………………………………………………………………………………………………………………۸
معاصرین و پدیده ترادف ………………………………………………………………………………………………..۱۳
جمع آوری لغت …………………………………………………………………………………………………………….۱۴
ترادف لغوی ………………………………………………………………………………………………………………….۱۶
ترادف صراحتاً ……………………………………………………………………………………………………………… ۱۸
تعریف امام فخر رازی ……………………………………………………………………………………………………..۱۹
تفاوت ترادف با تأکید و تابع …………………………………………………………………………………………….۲۰
نتیجه ……………………………………………………………………………………………………………………………۲۱
الفاظ متوارده و الفاظ مترادفه …………………………………………………………………………………………۲۱
تعریف خواجه نصیرالدین طوسی …………………………………………………………………………………….۲۲
ترادف غیر مفرده ………………………………………………………………………………………………………….۲۲
تعاریف اهل اصول …………………………………………………………………………………………………………۲۳
نمودار رابطه مترادف و متمایز …………………………………………………………………………………………۲۳
نظریه دکتر ابراهیم انیس ……………………………………………………………………………………………….۲۶
تعریف ترادف از نظر زبان شناسی معاصر ………………………………………………………………………….۲۷
پالمر …………………………………………………………………………………………………………………………….۲۷
اولمان ……………………………………………………………………………………………………………………….۲۸
ترادفات تام ………………………………………………………………………………………………………………….۲۸
شرایط ترادف تام و نظریه دکتر ابراهیم انیس …………………………………………………………………..۲۸
معاصر بودن ………………………………………………………………………………………………………………….۲۹
وحدت محیط پیدایش زبان …………………………………………………………………………………………….۲۹
اتحاد کامل بین معنی دو واژه ………………………………………………………………………………………..۳۰
نتیجه تطور صوتی نبودن ……………………………………………………………………………………………….۳۰
کاربردهای ترادف ………………………………………………………………………………………………………….۳۱
تأکید و مبالغه ……………………………………………………………………………………………………………..۳۱
توسعه فصاحت و بلاغت از نظر دکتر صبحی صالح …………………………………………………………….۳۲
ابن یعیش ………………………………………………………………………………………………………………….۳۳
به کارگیری تعابیر مختلف ………………………………………………………………………………………………۳۳
سیوطی ……………………………………………………………………………………………………………………….۳۴
ابن فارس ………………………………………………………………………………………………………………..۳۴
ابوبکر باقلانی ………………………………………………………………………………………………………………..۳۴
مسئله ترادف ………………………………………………………………………………………………………………۳۵
فصل دوم: علل به وجودآمدن لغات مترادف ………………………………………………………………….۳۶
اسباب ترادف ……………………………………………………………………………………………………………….۳۷
گویش های مختلف از نظر ابن جنی …………………………………………………………………………………۳۷
تعریف سیوطی ……………………………………………………………………………………………………………..۳۸
تعریف راغب اصفهانی ……………………………………………………………………………………………………۳۸
تعریف ترنچ ………………………………………………………………………………………………………………….۳۹
نظر دکتر رمضان عبدالتواب …………………………………………………………………………………………..۳۹
تعریف علی عبدالواحد وافی ……………………………………………………………………………………………۳۹
تعریف ابن فارس …………………………………………………………………………………………………………..۴۰
کلمات دخیله و تعریب …………………………………………………………………………………………………..۴۰
نظریه ابوحاتم ………………………………………………………………………………………………………………. ۴۱
نظریه خفاجی ………………………………………………………………………………………………………………..۴۱
نظریه اولمان ………………………………………………………………………………………………………………….۴۱
صفت …………………………………………………………………………………………………………………………..۴۲
نظریه سیبویه، عکبری، ابن فارس …………………………………………………………………………………..۴۲
نظریه قاضی ابوبکر ابن العربی …………………………………………………………………………………………۴۳
نظریه علی الجارم …………………………………………………………………………………………………………۴۳
نظریه دکتر ابراهیم انیس ………………………………………………………………………………………………..۴۳
شرح لغت و معاجم لغوی ………………………………………………………………………………………………..۴۴
نامگذاری با ذوق شاعری یا تعبیرات شخصی ……………………………………………………………………..۴۶
نظریه نولدکه ………………………………………………………………………………………………………………..۴۶
نسبت ………………………………………………………………………………………………………………………….۴۷
نظریه علی الجارم ………………………………………………………………………………………………………..۴۷
موسیقی کلام ……………………………………………………………………………………………………………….۴۷
نظریه دکتر ابراهیم انیس ……………………………………………………………………………………………….۴۷
حذف ………………………………………………………………………………………………………………………….۴۸
عدم تمایز بین مطلق و مقید …………………………………………………………………………………………..۴۸
کنایه ……………………………………………………………………………………………………………………………۴۸
کنیه …………………………………………………………………………………………………………………………..۴۹
مرور زمان و تحمل معنای جدید ……………………………………………………………………………………..۴۹
فخر فروشی و مباهات به جمع کردن مترادفات ………………………………………………………………..۵۰
تطور صوتی ………………………………………………………………………………………………………………..۵۰٫
تداخل لغات …………………………………………………………………………………………………………………۵۱
نظریه ابن جنی ………………………………………………………………………………………………………………۵۱
إبدال …………………………………………………………………………………………………………………………..۵۱
قلب …………………………………………………………………………………………………………………………….۵۲
إتباع …………………………………………………………………………………………………………………………..۵۳
تطور دلالی …………………………………………………………………………………………………………………..۵۴
تخصیص عام ………………………………………………………………………………………………………………..۵۴
مجاز …………………………………………………………………………………………………………………………..۵۵
مجاورت ………………………………………………………………………………………………………………………۵۵
نظریه احمد بن فارس …………………………………………………………………………………………………….۵۶
فصل سوم : نظرات لغت شناسان درباره ترادف ………………………………………………………………۵۷
موافقین پدیده ترادف ……………………………………………………………………………………………………۵۸
نویسندگان کتابهای فعلتُ و أفعلتُ …………………………………………………………………………………..۶۵
مؤلفین مشهور رساله‌های فعلتُ و أفعلتُ ………………………………………………………………………….۶۵
زیاده روی درموضوع ترادف …………………………………………………………………………………………….۶۶
نظریه ابن فارس ……………………………………………………………………………………………………………۶۷
نظریه ابن خالویه و ابوعلی الفارسی ………………………………………………………………………………….۶۷
مخالفین وجود ترادف …………………………………………………………………………………………………….۶۸
نظریه ابن الأعرابی …………………………………………………………………………………………………….. .۶۸
نظریه احمد ابن یحیی ثعلب ……………………………………………………………………………………………۶۸
نظریه دکتر رمضان عبدالتواب …………………………………………………………………………………………۶۹
نظریه ابوعلی فارسی ……………………………………………………………………………………………………..۶۹
نظریه ابن درستویه ………………………………………………………………………………………………………..۶۹
نظریه ابوالحسین احمد ابن فارس …………………………………………………………………………………..۷۰
نظریه ابوهلال عسکری ……………………………………………………………………………………………………۷۱
نظریه خَطابّی ………………………………………………………………………………………………………………..۷۵
نظریه مرزوقی ………………………………………………………………………………………………………………۷۵
نظریه ثعالبی ………………………………………………………………………………………………………………..۷۶
نظریه راغب اصفهانی …………………………………………………………………………………………………….۷۸
نظریه ابوالبرکات الأنباری ……………………………………………………………………………………………….۷۸
نظریه اجدابی ……………………………………………………………………………………………………………….۷۹
نظریه ابوالفتح المطرزی ………………………………………………………………………………………………..۷۹
نظریه قاضی بیضاوی ……………………………………………………………………………………………………..۷۹
مجموعه های فروق اللغوی ………………………………………………………………………………………………۷۹
کفایت یک اسم برای یک مسمّی …………………………………………………………………………………….۸۰
نظریه ابن درستویه و ابوعلی فارسی و امام فخررازی …………………………………………………………..۸۱
نظریه تهانوی ……………………………………………………………………………………………………………….۸۲
نظریه فرهنگستان زبان قاهره ……………………………………………………………………………………….۸۳٫
نظریه خانم دکتر بنت الشاطی ………………………………………………………………………………………..۸۴
نظرات نویسندگان و محققان معاصر زبان عربی …………………………………………………………………۸۴
نظریه دکتر شوقی ضیف ………………………………………………………………………………………………..۸۵
نظریه دکتر ابراهیم انیس ……………………………………………………………………………………………….۸۶
نظریه دکتر رمضان عبدالتواب ………………………………………………………………………………………..۸۶
نظریه دکتر احمدمختارعمر ……………………………………………………………………………………………۸۷
نظریه دکتر محمد کمال بشر …………………………………………………………………………………………..۸۷
نظریه استاد حفنی ناصف ……………………………………………………………………………………………….۸۸
نظریه استاد علی الجارم ………………………………………………………………………………………………..۸۸
نظریه دکتر طه حسین …………………………………………………………………………………………………..۸۹
نظریه استاد احمد انیس …………………………………………………………………………………………………۸۹
نظریه دکتر محمد المبارک ………………………………………………………………………………………………۹۰
نظریه دکتر علی عبدالواحد ……………………………………………………………………………………………۹۰
نظریه دکتر فتح الله صالح علی المصری ……………………………………………………………………………۹۱
نظریه دکتر صبحی صالح ………………………………………………………………………………………………..۹۱
نظر زبان شناسان معاصر ………………………………………………………………………………………………..۹۲
نظریه پالمر ……………………………………………………………………………………………………………………۹۲
نظریه بلوم فیلد ……………………………………………………………………………………………………………۹۲
نظریه فیرث …………………………………………………………………………………………………………………۹۳
نظریه لهرر …………………………………………………………………………………………………………………..۹۳
نظریه ریچارد ترنچ ………………………………………………………………………………………………………..۹۳
نظریه پروفسور کالینسون ……………………………………………………………………………………………..۹۴
نظریه اولمان ………………………………………………………………………………………………………………..۹۵
نظریه لافین ………………………………………………………………………………………………………………….۹۶
فصل چهارم : پیرامون ترادف در قرآن …………………………………………………………………………۹۷
نظر منکرین ترادف واژه های قرآنی …………………………………………………………………………………۹۷
نظریه ابن الأعرابی ………………………………………………………………………………………………………..۹۷
نظریه ابوهلال عسکری ………………………………………………………………………………………………….۹۸
نظریه راغب اصفهانی …………………………………………………………………………………………………….۹۸
نظریه دکتر محمد مندور ………………………………………………………………………………………………..۹۹
قائلین وجود واژه های مترادف در قرآن ……………………………………………………………………………۱۰۰
نظریه بدرالدین زرکشی و نمونه هایی از آیات قرآن ………………………………………………………..۱۰۰
نظریه دکتر ابراهیم انیس و آیات مترادف ………………………………………………………………………۱۰۱
نظریه الواحدی درباره آیه ۱۰۴ سوره بقره …………………………………………………………………………۱۰۲
رد نظر وجود ترادف در واژه های قرآنی …………………………………………………………………………۱۰۳
نظر دکتر صبحی صالح ………………………………………………………………………………………………..۱۰۳
فصل پنجم : تحلیل ها و قضاوتهای نهایی …………………………………………………………………..۱۰۷
واژه لغت (لغت با توجه به شواهد قرآنی) ……………………………………………………………………….۱۰۷
ترادف تام یا انطباق خلاف اصل است …………………………………………………………………………….۱۰۹
نظریه ارسطوا …………………………………………………………………………………………………………….۱۰۹
ترادف به صورت سرشت لغت و طبیعت آن ، درکاربرد وجود دارد ……………………………………..۱۱۰
عموماً از سه دسته از مترادفات استفاده می شود ……………………………………………………………۱۱۱
الأمر بین الأمرین …………………………………………………………………………………………………………..۱۱۲
نظریه علامه ابن تیمیّه …………………………………………………………………………………………………..۱۱۲
خاتمه ……………………………………………………………………………………………………………………….۱۱۲
نظریه خطابی و دکتر مندور …………………………………………………………………………………………۱۱۲
پیوست شماره یک : «الترادف فی الحقل القرانی» «الترادف فی اسماء القران» …………………….۱۱۳
پیوست شماره دو : «الترادف فی الافعال» ………………………………………………………………………۱۴۵
منابع و مأخذ …………………………………………………………………………………………………………….۱۶۹
خلاصه رساله به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………….۱۷۴
فهرست منابع و مأخذ
۱- إبن الشجری، هبه الله بن علی : الأمالی، حیدرآباد الدکن، ۱۳۴۹
۲- ابن جنّی، عثمان : الخصائص، الدکتورعبدالحمید همداوی، الطبعه الثانیه، دار الکتب العلیمه، بیروت لبنان
۳- إبن خلدون، عبدالرحمن : مقدمه، مکتبه التجاریه الکبری، قاهره
۴- إبن خلکان، احمد ابن محمد : وفیات الأعیان، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، مکتبه النهضه المصریه، قاهره ۱۳۶۷ / ۱۹۴۸
۵- إبن درستویه، عبدالله ابن جعفر : تصحیح الفصیح، تحقیق عبدالله الجبوری، بغداد، ۱۹۷۵
۶- إبن درید، ابوبکر محمد ابن حسن، جمهره اللغه، تحقیق دکتر رمزی منیر بعلبکی، دارالملائین، بیروت لبنان
۷- إبن درید، محمد ابن حسن : الإشتقاق، تحقیق عبدالسلام هارون، مطبعه السنه المحمدیه، قاهره ۱۹۵۸
مقدمه
پیشگفتار
پانزدهم آبانماه تاریخی است به یاد ماندنی در صنعت بیمه کشور. در سال ۱۳۴۱ در چنین روزی شرکت سهامی بیمه ایران به عنوان نخستین شرکت بیمه ایرانی در یکی از عمارت های خیابان لاله زار ( سینما خورشید ) تأسیس و به طور رسمی آغاز به کار کرد. سرمایه ابتدایی شرکت سهامی بیمه ایران با فروش اقساطی اراضی واگذار شده باغ فردوس از طرف دولت به میزان ۲۰ میلیون ریال تأمین شد.
از اواسط سال ۱۳۸۰ سیاست های مدیریتی بیمه ایران از رشد کمی به رشد و توسعه کیفی و توسعه پایدار تغییر نمود و برنامه بهسازی شرکت با تأکید بر اصل پذیرفته شده مشتری مداری در خدمات بازرگانی، طراحی و به اجرا درآمد و در مدت کوتاهی که از اجرای ابن برنامه سپری شد نشانه های پیشرفت و بهبود فعالیت آشکار گردیده و اینک آینده ای روشن و قرین موفقیت را نوید می دهد.
در زمینه ارتقای دانش فنی و حر فه ای کارکنان فعالیت چشمگیری صورت گرفته و میزان آموزش سرانه از ۵ ساعت به ۶۰ ساعت افزایش یافته و این مدت به ۱۰۰ ساعت در سال ۸۲ ارتقاء یافت و در سال ۸۲ به ۱۲۰ ساعت رسید.
فهرست مطالب
مقدمه
تاریخچه بیمه ایران (شرکت سهامی بیمه ایران)
تاریخچة بیمه در ایران
فصل اول : تعریف واژة بیمه
بخش اول: بیمه چیست؟
بخش دوم: موارد فسخ و انفساخ قرارداد بیمه
فسخ از طرف بیمه گر یا بیمه گذار
فسخ از طرف بیمه گر
فسخ از طرف بیمه گذار
موارد انفساخ قرارداد بیمه
خاتمه قرارداد
بخش سوم: متن کامل قانون بیمه مصوب سال ۱۳۱۶ معاملات بیمه
فصل دوم: بیمه های اتومبیل
بخش اول: بیمه شخص ثالث
توضیحات مهم
مدارک لازم مورد نیاز و شرایط رسیدگی به پرونده های خسارت شخص ثالث
بخش دوم: بیمه سرنشینان اتومبیل
توضیحات مهم
مدارک مورد نیاز پرونده های خسارت سرنشین
بخش سوم: بیمه بدنه اتومبیل
خطرات تبعی و تکمیلی
توضیحات مهم
تخفیف عدم خسارت در بیمه های بدنه
مدارک مورد نیاز برای دریافت خسارت بدنه
بخش چهارم: شرایط عمومی بیمه بدنه اتومبیل
شرایط مخصوص بیمه های تکمیلی بدنه اتومبیل
گزیده ای از شرایط عمومی و خصوصی بیمه اتومبیل
فرانشین خسارت های جزئی ناشی از حادثه و آتش سوزی
فصل سوم: بیمه آتش سوزی
بخش اول: تاریخچة بیمه آتش سوزی
موضوع بیمه آتش سوزی
اصل غرامت
حدود خطرها
ماهیت و نوع بیمه آتش سوزی
آتش سوزی چیست؟
بخش دوم: انواع خطرهای تحت پوشش در بیمه های آتش سوزی
مشخصات خطرهای اصلی و تبعی
خطر حریق
مثلث حریق
روش های اطفای حریق
انواع حریق
تعریف آتش سوزی
انواع آتش سوزی
قرارداد بیمه آتش سوزی
محتوای یک قرارداد بیمه آتش سوزی
بخش سوم: شرایط بیمه نامة آتش سوزی
شرایط عمومی
فسخ بیمه نامة آتش سوزی
شرایط خصوصی
شرایط ویژه
الحاقیه
بخش چهارم: نحوة تنظیم و آنالیز بیمه نامه
نحوة محاسبه حق بیمه
خسارت
پرداخت خسارت در بیمة آتش سوزی
فصل چهارم: بیمه باربری (حمل و نقل کالا)
بخش اول: بیمه حمل و نقل دریایی
قرارداد حمل و نقل
کلیات
قرارداد بیمه دریایی
خصوصیات قرارداد
شروع و خاتمه قرارداد
بیمه نامة دریایی
بیمه نامه های حمل و نقل
خطر یا ریسک
خطرهایی که معمولاً بیمه می شوند
خطرهایی که معمولاً بیمه نمی شوند
خطرهایی که بیمه گران بیمه می کنند
اشخاص ذی نفع در قرارداد بیمة حمل و نقل
بخش دوم: قرارداد بیمه حمل و نقل کالا
بیمه بدنة کشتی
محدودیت پوشش
کارشناسی در بیمة حمل و نقل دریایی
باشگاههای حمایت و جبران خسارت (پی اند آی)
بخش سوم: بیمه حمل و نقل زمینی
حمل و نقل در خشکی
خطرهای مورد پوشش
استثنائات بیمه حمل و نقل در خشکی
حمل و نقل داخلی (توزیع کالا)
مراحل اجرایی واردات کالا
بیمه های باربری
بیمه های باربری وارداتی
انواع خطرات تحت پوشش
خطرهای مورد تعهد
الحاقیه های مربوط به بیمه نامه های وارداتی
خسارت
خسارت همگانی و هزینه های نجات
عملیات نجات و هزینه های مربوطه
رویکرد کاربردی خسارت
بازیافت در خسارت باربری
بارنامة دریایی
چند نکته در خصوص بیمه نامه های صادراتی و داخلی
متن کالای دست دوم
متن توتا لاس
متن تخفیف کانتینر
متن موتورلنج
متن ترانزیت
نرخ های اضافی
متن فلد
بیمه نامة باربری هوایی دریایی خشکی (صادرات و واردات)
بخش چهارم: شرایط عمومی
بخش پنجم: بیمه هواپیما
قانون بیمه هواپیما
مسئولیت قانونی خطوط هواپیمایی
اشخاص ثالث
مسئولیت سازمان ها
انواع بیمه هوپیما
بخش ششم: شرایط بیمه گران کالا
مجموعه شرایط A
مجموعه شرایط B
مجموعه شرایط C
فصل پنجم: بیمه های اشخاص
بخش اول: مفاهیم بنیادی بیمه های اشخاص
علل پیدایش، گسترش و تکامل بیمه های اشخاص
اصول قرارداد های بیمه های اشخاص
تعاریف جدول مشخصات
جدول مشخصات
توافق بیمه نامه
شرایط عمومی
استثنائات
شرایط خصوصی
انواع اصلی بیمه های اشخاص
بخش دوم: بیمه های عمر و مستمری
انواع بیمه های عمر
بیمه ی عمر خطر فوت ساده (عمر ساده زمانی)
صور مختلف بیمه های خطر فوت ساده زمانی
نمونه جدول حق بیمه سالیانه در عمر زمانی برای سرمایه ۱۰۰۰ ریال (انفرادی)
موارد استفاده ی بیمه های عمر زمانی (به شرط فوت)
بیمه عمر به شرط حیات
بیمه اتمام عمر
بیمه تمام عمر با پرداخت حق بیمه در تمام طول قرارداد
بیمه تمام عمر بازپرداخت حق بیمه ی محدود
بیمه های مختلط پس انداز
نمونه ای از جدول حق بیمه مختلط خطر فوت به شرط حیات
انواع مختلف بیمه های مختلط پس انداز
بیمه های مستمری
انواع بیمه های مستمری
بیمه نامه های مستمری متغیر
بیمه یا الحاقیه مستمری خانوادگی
بیمه قرارداد درآمدم بازنشستگی
بیمه نامه های مستمری مضاعف
بخش سوم: بیمه های حوادث و درمانی
بیمه های حوادث
اصول بیمه گر بیمه های حادثه
عوامل موثر در بیمه گری بیمه های حادثه
بیمه های درمانی
بخش چهارم: بیمه های گروهی
علل پیدایش، گسترش و تکامل بیمه های گروهی
بیمه های عمر زمانی گروهی (به شرط فوت)
بیمه های عمر زمانی مانده بدهکار
بیمه های حوادث گروهی
بیمه های درمانی
انواع قراردادهای بیمه های درمانی
بیمة درمان گروهی در ایران
استثنائات بیماری درمانی
عوامل موثر در بیمه گری بیمه های گروهی عمر و حادثه
عوامل موثر در بیمه گری بیمه های گروهی درمانی
اصول بیمه نویسی در بیمه های گروهی درمانی
بخش ۵: شرایط خصوصی بیمه حوادث تحصیلی
بخش ۶: بیمه مسافران خارج از کشور (AGSA) آگسا
بخش ۷: شرایط عمومی بیمه حوادث شخصی گروهی
فصل ششم: بیمه های مسئولیت
بخش اول: بیمه های مسئولیت مدنی از دیدگاه قانون
مبانی مسئولیت مدنی
بیمه مسئولیت مدنی
بخش دوم: انواع بیمه های مسئولیت مدنی
بیمه مسئولیت کارفرما در مقابل کارکنان
بیمه مسئولیت عمومی
بیمه مسئولیت عمومی
بیمه مسئولیت تولید کنندگان کالا
بیمه مسئولیت حرفه ای
بیمه مسئولیت قراردادی
بخش سوم: بیمه نامة مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارکنان
نحوة صدور بیمه نامه
بیمه نامه مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارکنان
شرایط عمومی بیمه نامه مسئولیت مدنی کارفرما در برابر کارکنان
بخش چهارم: بیمه مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی نحوة صدور بیمه نامه
بیمه نامة مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی
شرایط عمومی بیمه نامه مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی
بخش پنجم: بیمه مسئولیت فنی بیمارستان
مشخصات بیمه نامه
نحوة صدور بیمه نامه
شرایط عمومی بیمه نامه مسئولیت حرفه ای پزشکان
بخش ششم: بیمه مسئولیت کالا
بیمه مسئولیت حرفه ای
بیمه مسئولیت دارندگان وسیله ی نقلیه در مقابل شخص ثالث
فصل هفتم: بیمه های مهندسی
بخش اول: مفهوم تمام خطر در بیمه های مهندسی AllRisk
ویژگی های بیمه های تمام خطر مهندسی نسبت به سایر رشته های بیمه
بخش دوم: انواع بیمه های مهندسی
بیمه تمام خطر پیمانکاران یا مقاطعه کاران یا ساختمانی
اجزاء تشکیل دهنده یک پیمان یا قرارداد
موارد مهم شناخت یک بیمه نامه
موارد پوشش بیمه ای بیمه نامه CAR
استثنائات
مراحل صدور بیمه نامه تمام خطر پیمانکاران
جدول مشخصات بیمه نامه تمام خطر پیمانکاران
بخش سوم: بیمه تمام خطر نصب
موضوع مورد بیمه
استنثاها
مدت بیمه
ویژگی های بیمه ی تمام خطر نصب
تعیین نرخ
پرداخت و تصفیة خسارت
بخش چهارم: بیمه ماشین آلات
ضرورت بیمه ماشین آلات
موضوع مورد بیمه
پرداخت و تصفیه ی خسارت
استثناها
سرمایه ی بیمه شده
۲) بیمه عدم النفع ماشین آلات
موضوع مورد بیمه
استثناها
سرمایه ی بیمه شده
انتخاب ریسک
تعیین نرخ
پرداخت و تصفیه ی خسارت
۳) بیمه ی ماشین آلات ساختمانی
بیمه نامه پروژه های خاص
بیمه نامه های یک ساله
موضوع مورد بیمه
خطرهای بیمه شده
سرمایه ی بیمه شده
پرداخت و تصفیه ی خسارت
انتخاب ریسک
تعیین نرخ
بخش پنجم: نسل های قدیم و جدید بیمه های مهندسی
تعاریف
بیمه ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی
بیمه تمام خطر کامپیوتر
بیمه ولتاژ پایین و تجهیزات الکترونیکی
بیمه فاسد شدن کالا در سردخانه
بیمه سازه های تکمیل شده
فصل هشتم: بیمه های زیان پولی
بخش اول: بیمه ی اعتبار
بخش دوم: بیمه ی تضمین
بخش سوم: بیمه ی عدم النفع
فصل نهم: ضمائم
فهرست منابع
۱- ایزدپناه، مسیح، اصول بیمه؛ انتشارات مدرسة عالی بیمة تهران، تهران: بی تا.
۲- پاکباز، خسرو. تأمین اجتماعی؛ انتشارات ارژنگ، تهران: ۱۳۴۷٫
۳- دستباز ، هادی، اصول و کلیات بیمه های اشخاص، جلد اول، انتشارات علمی و فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی.
۴- قانون بیمه ؛ بیمه مرکزی ایران؛ انتشارات بیمه مرکزی ایران.
۵- شیبانی، احمد علی. پیدایش و تحول بیمه؛ انتشارات مدرسه عالی بیمه تهران، تهران:۱۳۵۲٫
۶- شیمی، علی اصغر. تکلونوژی حریق؛ انتشارات دانشگاه ملی ایران، تهران: ۱۳۵۴٫
۷- فصلنامه صنعت بیمه؛ انتشارات بیمه مرکزی ایران، شناره های مختلف.
۸- کریمی، آیت. بیمه اتکایی بیمه های غیر زندگی؛ انتشارات بیمه مرکزی ایران، تهران: ۱۳۷۲٫
۹- کریمی، آیت، کلیات بیمه ، انتشارات بیمه مرکزی ایران، آدرس: تهران خیابان افریقا نبش خیابان ناهید شماره ۷۲ تلفن ۲۲۰۵۰۰۰۱۱
پیشگفتار
نیازهای بشر چیزی نیست که بتوان به راحتی از آن صرفنظر کرد . امروز با توجه به منابع کمیاب و نیازهای نامحدودی که وجود دارد ، استفادة درست و مناسب از منابع کمیاب و بر طرف کردن نیازهای نامحدود امری واجب و ضروری به شمار می رود وهمچنین با توجه به جهانی شدن اقتصاد و شکستن مرزهای جغرافیایی چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ فرهنگی ، اجتماعی و . . . . و افزایش رقابت ، دولتها و شرکتها را بر آن داشته تا برای از دست ندادن بازارهای داخلی و خارجی و خارج نشدن از گوی رقابت داخلی وجهانی ، کالاهایی با کیفیت بهتر و کمیت بیشتر و قیمت پائین تر به بازارهای داخلی و خارجی شان عرضه نمایند که این می تواند با استفاده بهتر و مناسب از منابع موجود صورت گیرد. بنابراین ، این چیزی جزء بهره وری و کارایی بیشتر عوامل تولید نمی تواند باشد .
بهره وری باعث صرفه جویی در استفاده ازمنابع کمیاب و افزایش قدرت رقابت و در مورد افراد ، مزایای بهره وری همچنین به صورت دستمزدهای بالا و کیفیت بهتر زندگی شغلی ظاهر می شود.
در فصل اول ادبیات موضوعی مورد بررسی قرار می گیرد که تعریف بهره وری و معرفی شاخصهای بهره وری در بخش (۱-۱) مورد بحث قرار گرفته است. در بخش (۱-۲) مفهوم دستمزد مورد بررسی قرار گرفته است. بخش (۱-۳ ) به اهمیت و مفاهیم فناوری اطلاعات و مسیر تحولات کامپیوتر و اینترنت اختصاص داده شده است و در انتها و بخش (۱-۴ ) به خلاصه ای از وضعیت فناوری اطلاعات در ایران وجهان پرداخته شده است .
در فصل دوم مشاهده اصول نظری پیشرفت تکنولوژی ودستمزد هستیم که در بخش(۲-۱) به بحث پیشرفت تکنولوژی پرداخته ایم . در بخش (۲-۲) به بررسی روش حسابداری رشد و پیشرفت تکنولوژی بی طرفی هیکس ، هارود و پیشرفت فنی سرمایه اختصاص داده شده است و نظریات دستمزد و خصوصیات نظریات مختلف دستمزد در بخش (۲-۳) مورد بررسی قرار گرفته است .
منابع فارسی
۱) اسلوین، جیمز؛ اینترنت و جامعه، ترجمة عباس گیلوری و علی رادباوره، تهران: نشر کتابدار، ۱۳۸۰
۲) کلانتری، باقر و عرب مازار، عباس؛ برآورد موجودی سرمایة کشور (۱۳۳۸ـ۱۳۶۷)، مجلة اقتصادی دانشگاه شهید بهشتی، سال اول، شمارة یک، تابستان ۱۳۷۱
۳) بالازاده، مسعود؛ بررسی و برآورد تابع تولید صنایع نساجی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، بهمن ۱۳۶۹
۴) برانسون، ویلیام، اچ؛ تئوری و سیاستهای اقتصاد کلان، ترجمة عباس شاکری، تهران: نشر نی، چاپ چهارم، ۱۳۷۸
۵) تفضلی، فریدون؛ تاریخ عقاید اقتصادی،تهران: نشر نی، چاپ دوم، ۱۳۷۵
۶) توکلی، اکبر؛ آذربایجانی، کریم و شهریار، علی؛ اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل بهره‌وری عوامل تولید در گروههای صنایع ایران (۱۳۵۱ـ۱۳۷۲)، مجلة برنامه و بودجه ـ سال پنجم، شمارة ۵۲ و ۵۲، مرداد و شهریور ۱۳۷۹
۷) عبادی، جعفر؛ مباحثی در اقتصاد خرد (بازارها، تعامل عمومی و اقتصاد رفاه)، انتشارات سمت، چاپ چهارم، تابستان ۱۳۸۱
۸) حسین زاده، علی؛ اندازه‌گیری شاخصهای بهره‌وری و تعیین عوامل موثر بر بهره‌وری در شرکت بافت آزادی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۰
منابع انگلیسی
۱) Atrostic, B.K and Nguyen, Sang, Computer Networks and U.S. Manufacturing Plant Productivity: New Evidence from the CNUS Data, Center For Economic Studies U.S. Census Bureau, January 2002
2) Barro, Robert.J and Sala.i.Martin, Xavier, Economic Growth, New York: Mc Graw – Hill, Inc, 1995
3) Cristea, Nicola, An Econometrics Analysis of the Effects of Internet Use at work on Hourly wages, April, 2000
4) Greenan, Nathalic and Mairesse, Jacques, Computers and Productivity In France: Some Evidence, Working paper, 5836, November, 1996
5) Krueger, Alan.B, How Computers Have Change The Wage Structure: Evidence From Micro Data (1984-89), NBER, Working paper, No, 3858