چکیده
در این تحقیق، اثرات شدت نور و نیز سن برگ روی میزان برخی از نشان گرهای بیوشیمیایی مانند کلروفیل a، b، کاروتنوئید، فلاوونوئید، پرولین، پروتئین، قندهای محلول و نامحلول و برخی عناصر در برگ های یاس زرد (Forsythia intermedia) در ساعات مختلف روز ( ۸، ۱۲ و ۱۸ ) در ماههای خرداد و مرداد مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که در مرداد ماه برگ های سایه ای در مقایسه با برگهای هم ردیف آفتابی میزان کلروفیل a، bو کارتنوئید بیشتری داشتند درحالی که در خرداد ماه در اکثر نمونهها تفاوت معنی دار بین برگهای سایه ای در مقایسه با برگ های هم ردیف آفتابی وجود نداشت. به جز خرداد ماه بالاترین میزان این رنگیزه ها در برگ های میانی و یا پایینی هر دو رژیم نوری دیده شد. میزان آنتوسیانین و فلاوونوئید در اغلب نمونه ها ، تفاوت معنی دار بین برگ های سایه ای با برگهای آفتابی نشان نداد. در بیشتر نمونه ها ، برگ های آفتابی میزان پرولین، پروتئین و قند بیشتری نسبت به برگ های هم ردیف سایه ای داشتند و بیشترین میزان این ترکیبات در برگ های جوان ( بالایی) و یا بالغ ( میانی) هر ۲ رژیم نوری دیده شد. نتایج بررسی میزان عناصر نشان داد که به جز منیزیم که برای هر دو نوع برگهای سایه ای و آفتابی تفاوت غیرمعنیدار نشان داد ، در اغلب نمونهها، برگهای سایه ای میزان عناصر کلسیم، سدیم، پتاسیم و فسفر بیشتری از برگ های آفتابی داشتند. از نظر تأثیر سن برگ بر روی این عناصر، بالاترین میزان کلسیم و منیزیم در برگهای پایینی ( مسن ) هر دو رژیم نوری دیده شد. در خرداد بالاترین میزان فسفر، در برگهای بالایی هر دو رژیم نوری وجود داشت.
فهرست مطالب
عنوان
چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱
پیش گفتار …………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۲
فصل اول: مروری بر تحقیقات گذشته…………………………………………………………………………………………………. ۳
۱-۱- رده بندی یاس زرد ………………………………………………………………………………………………………………….. ۴
۱-۲- خاستگاه………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۴
۱-۳- ویژگی های گیاه شناختی و سیستماتیکی یاس زرد………………………………………………………………………. ۴
۱-۴- شرایط زیستگاه………………………………………………………………………………………………………………………… ۵
۱-۵- روش تکثیر………………………………………………………………………………………………………………………………. ۶
۱-۶- کاربردهای یاس زرد………………………………………………………………………………………………………………….. ۶
۱-۷- ردهبندی ارقام زراعی………………………………………………………………………………………………………………… ۶
۱-۸- نور………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۶
۱-۹- فتوسنتز در محیط های سایه و آفتاب………………………………………………………………………………………….. ۷
۱-۱۰- تفاوت های برگ های سایهای و آفتابی……………………………………………………………………………………… ۸
۱-۱۰-۱- تفاوت های ساختاری……………………………………………………………………………………………………. ۸
۱-۱۰-۲- تفاوت های بیوشیمیایی…………………………………………………………………………………………………. ۹
۱-۱۰-۲-۱- تفاوت در میزان رنگیزه ها…………………………………………………………………………………… ۹
۱-۱۰-۲-۲- تفاوت در میزان پرولین……………………………………………………………………………………….. ۱۱
۱-۱۰-۲-۳- تفاوت در میزان کربوهیدرات ها………………………………………………………………………….. ۱۲
۱-۱۰-۲-۴- تفاوت در میزان پروتئین……………………………………………………………………………………… ۱۲
۱-۱۱- ویژگی های برگ های جوان و مسن…………………………………………………………………………………………. ۱۳
۱-۱۱-۱- تفاوت ساختار کلروپلاست در برگ های جوان و مسن…………………………………………………….. ۱۶
۱-۱۲- عناصر……………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۷
فصل دوم: مواد و روش ها…………………………………………………………………………………………………………………. ۲۰
۲-۱- موقعیت جغرافیایی شهرستان مرند…………………………………………………………………………………………….. ۲۱
۲-۲- جمعآوری نمونه های گیاهی……………………………………………………………………………………………………… ۲۱
۲-۳- سنجش کلروفیل و کاروتنوئید…………………………………………………………………………………………………….. ۲۲
۲-۴- سنجش آنتوسیانین……………………………………………………………………………………………………………………. ۲۲
۲-۵- سنجش فلاوونوئید……………………………………………………………………………………………………………………. ۲۳
۲-۶- سنجش پرولین…………………………………………………………………………………………………………………………. ۲۳
۲-۷- سنجش پروتئین………………………………………………………………………………………………………………………… ۲۴
۲-۸- سنجش قندهای محلول و نامحلول……………………………………………………………………………………………… ۲۶
۲-۹- سنجش عناصر………………………………………………………………………………………………………………………….. ۲۷
۲-۹-۱- سنجش کلسیم و منیزیم ……………………………………………………………………………………………………. ۲۸
۲-۹-۲- سنجش سدیم و پتاسیم……………………………………………………………………………………………………… ۲۸
۲-۹-۳- سنجش میزان فسفر…………………………………………………………………………………………………………… ۲۸
۲-۱۰- پردازش داده ها……………………………………………………………………………………………………………………… ۲۹
فصل سوم: نتایج………………………………………………………………………………………………………………………………… ۳۰
۳-۱- تغییرات میزان کلروفیل a………………………………………………………………………………………………………….. 31
3-2- تغییرات میزان کلروفیل b…………………………………………………………………………………………………………. 33
3-3- تغییرات میزان کاروتنوئید………………………………………………………………………………………………………….. ۳۴
۳-۴- تغییرات میزان آنتوسیانین ها……………………………………………………………………………………………………… ۳۵
۳-۵- تغییرات میزان فلاوونوئیدها………………………………………………………………………………………………………. ۳۷
۳-۵-۱- تغییرات میزان فلاوونوئیدها در طول موج nm270 ………………………………………………………… ۳۷
۳-۵-۲- تغییرات میزان فلاوونوئیدها در طول موج nm300………………………………………………………….. 38
3-5-3 تغییرات میزان فلاوونوئیدها در طول موج nm330…………………………………………………………….. 39
3-6- تغییرات میزان پرولین……………………………………………………………………………………………………………….. ۴۱
۳-۷- تغییرات میزان پروتئین……………………………………………………………………………………………………………… ۴۳
۳-۸- تغییرات میزان قند محلول…………………………………………………………………………………………………………. ۴۴
۳-۹- تغییرات میزان قند نامحلول………………………………………………………………………………………………………. ۴۶
۳-۱۰- تغییرات میزان عناصر……………………………………………………………………………………………………………… ۴۸
۳-۱۰-۱- تغییرات میزان کلسیم……………………………………………………………………………………………………. ۴۸
۳-۱۰-۲- تغییرات میزان منیزیم……………………………………………………………………………………………………. ۵۰
۳-۱۰-۳- تغییرات میزان پتاسیم……………………………………………………………………………………………………. ۵۱
۳-۱۰-۴- تغییرات میزان سدیم…………………………………………………………………………………………………….. ۵۳
۳-۱۰-۵- تغییرات میزان فسفر……………………………………………………………………………………………………… ۵۴
فصل چهارم :بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………. ۸۱
۴-۱- تفسیر نتایج حاصل از میزان کلروفیل a و b………………………………………………………………………………… 82
4-2- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان کاروتنوئید……………………………………………………………………. ۸۳
۴-۳- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان آنتوسیانین……………………………………………………………………. ۸۴
۴-۴- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان فلاوونوئیدها………………………………………………………………… ۸۵
۴-۵- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان پرولین…………………………………………………………………………. ۸۵
۴-۶- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان پروتئین……………………………………………………………………….. ۸۶
۴-۷- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان قند محلول و قند نامحلول…………………………………………….. ۸۷
۴-۸- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان کلسیم و منیزیم…………………………………………………………….. ۸۸
۴-۹- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان سدیم و پتاسیم……………………………………………………………… ۸۹
۴-۱۰- تفسیر نتایج حاصل از اندازه گیری میزان فسفر…………………………………………………………………………. ۹۰
پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۹۱
منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ۹۲
منابع انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………………… ۹۲
Abstract………………………………………………………………………………………………………………………………………… 96
فهرست جداول
عنوان
جدول ۳-۱- مقادیر کلروفیلa در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۵۷
جدول ۳-۲- مقادیر کلروفیلb در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۵۷
جدول ۳-۳- مقادیر کاروتنوئید در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۵۸
جدول ۳-۴- مقادیر آنتوسیانین در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۵۸
جدول ۳-۵- مقادیر فلاوونوئید در طول موج nm270 در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………….. ۵۹
جدول ۳-۶- مقادیر فلاوونوئید در طول موج nm300 در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………….. ۵۹
جدول ۳-۷- مقادیر فلاوونوئید در طول موج nm330 در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………….. ۶۰
جدول ۳-۸- مقادیر پرولین در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۰
جدول ۳-۹- مقادیر پروتئین در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۱
جدول ۳-۱۰- مقادیر قند محلول در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۱
جدول ۳-۱۱- مقادیر قند نامحلول در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۲
جدول ۳-۱۲- مقادیر کلسیم در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۲
جدول ۳-۱۳- مقادیر منیزیم در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۳
جدول ۳-۱۴- مقادیر پتاسیم در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۳
جدول ۳-۱۵- مقادیر سدیم در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۴
جدول ۳-۱۶- مقادیر فسفر در برگ های بالایی، میانی و پایینی سایه ای و آفتابی نمونه برداری شده در ساعات مختلف روز در ماه های خرداد و مرداد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۴
فهرست نمودارها
عنوان
نمودار ۳-۱- غلظت کلروفیل a در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۶۵
نمودار ۳-۲- غلظت کلروفیل a در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۶۵
نمودار ۳-۳- غلظت کلروفیلb در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۶۶
نمودار ۳-۴- غلظت کلروفیل b در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۶۶
نمودار ۳-۵- غلظت کاروتنوئید در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۶۷
نمودار ۳-۶- غلظت کاروتنوئید در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۶۷
نمودار ۳-۷- غلظت آنتوسیانین در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۶۸
نمودار ۳-۸- غلظت آنتوسیانین در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۶۸
نمودار ۳-۹- غلظت فلاوونوئید در طول موج nm270 در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۶۹
نمودار ۳-۱۰- غلظت فلاوونوئید در طول موج nm270 در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه………………………………………………………………………………………………………………………………………. ۶۹
نمودار ۳-۱۱- غلظت فلاوونوئید در طول موج nm300 در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۷۰
نمودار ۳-۱۲- غلظت فلاونوئید در طول موج nm300 در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه………………………………………………………………………………………………………………………………………. ۷۰
نمودار ۳-۱۳- غلظت فلاوونوئید در طول موج nm330 در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۷۱
نمودار ۳-۱۴- غلظت فلاوونوئید در طول موج nm330 در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه………………………………………………………………………………………………………………………………………. ۷۱
نمودار ۳-۱۵- غلظت پرولین در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۲
نمودار ۳-۱۶- غلظت پرولین در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۲
نمودار ۳-۱۷- غلظت پروتیئن در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۳
نمودار ۳-۱۸- غلظت پروتیئن در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۷۳
نمودار ۳-۱۹- غلظت قند محلول در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۴
نمودار ۳-۲۰- غلظت قند محلول در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۷۴
نمودار ۳-۲۱- غلظت قند نامحلول در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۵
نمودار ۳-۲۲- غلظت قند نامحلول در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۷۵
نمودار ۳-۲۳- غلظت کلسیم در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۶
نمودار ۳-۲۴- غلظت کلسیم در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۷۶
نمودار ۳-۲۵- غلظت منیزیم در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۷
نمودار ۳-۲۶- غلظت منیزیم در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۷۷
نمودار ۳-۲۷- غلظت پتاسیم در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۸
نمودار ۳-۲۸- غلظت پتاسیم در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۷۸
نمودار ۳-۲۹- غلظت سدیم در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۷۹
نمودار ۳-۳۰- غلظت سدیم در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۷۹
نمودار ۳-۳۱- غلظت فسفر در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در خرداد ماه ۸۰
نمودار ۳-۳۲- غلظت فسفر در برگ های سایه ای و آفتابی در موقعیت های مختلف برداشت شده در ساعات مختلف روز در مرداد ماه ۸۰
فهرست اشکال
عنوان
شکل ۲-۱- منحنی استاندارد پرولین……………………………………………………………………………………………………. ۲۴
شکل ۲-۲- منحنی استاندارد پروتئین………………………………………………………………………………………………….. ۲۵
شکل ۲-۳- منحنی استاندارد قند………………………………………………………………………………………………………… ۲۷
شکل ۲-۴- منحنی استاندارد فسفر……………………………………………………………………………………………………….. ۲۹
منابع فارسی
۱) زایگر، ا.، ل.، ۲۰۰۲، فیزیولوژی گیاهی، ویرایش سوم، ترجمه گروه مترجمین، انتشارات خانه زیست شناسی ، صفحات ۱۹۳، ۲۱۰، ۲۱۴٫
۲) سید مرندی، ه.، ۱۳۸۷، نگاهی به تاریخ مرند، انتشارات احساس، صفحه ۴۳٫
۳) لمبرز، ه.، ف.، پونز، ت.، ۱۳۸۴، اکوفیزیولوژی گیاهی، ترجمه کوچکی، ع. و همکاران، جلد ۱، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، صفحات ۶۳، ۶۴ ،۷۷٫
۴) مظفریان، و.، ۱۳۸۳، درختان و درختچه های ایران، صفحه ۴۵۳٫
۵) مؤمن رومیانی، ع.، ۱۳۸۰، معرفی یک صد گونه درخت و درخچه زینتی مناسب برای طراحی فضای سبز، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، صفحه ۳۸٫
۶) می نارد، جی. ه.، اورکات، د. ام.، ۱۳۷۲، فیزیولوژی گیاهان در شرایط دشوار، ترجمه حکمت شعار، ح.، انتشارات نیکنام، صفحات ۱۰۹ و ۱۳