چکیده
مدیریت دانش فرزند ناخلف تکنولوژی اطلاعاتی است ؛ از او زاده شده اما به سرعت از آن فاصله گرفت و احترام و اعتبار مام خود را تا حد یک ابزار تکنیکی پایین آورد وآن را به کهنه فروشی ،خشکی و انعطاف ناپذیری متهم کردو در مقابل آن خود آوای نوشدگی مستمر و عطش جاودان را سر داد:
نوبت کهنه فروشان در گذشت نو فروشانیم واین بازار ماست
بدین ترتیب دانش با ویژگی های بدیع و پویای خود،به سرعت و سهولت جامعه اطلاعاتی را کنار زد و جامعه دانش را جایگزین آن کرد.در این جامعه نوپدید نگاه دوباره ،اما تازه به تمام پدیده ها و رویدادها امری الزامی و مستلزم رویکرد کل نگر به پدیده ها و رویدادها به جای رویکرد سیستمی است. جامعه نوپدید با خود اقتصادی نوظهور -اقتصاد دانش را به ارمغان آورد.و با توجه به رویکرد کل نگر اقتصاد نوظهور را نه به عنوان تنها شق انتخابی جوامع بلکه همراه و همدوش سایر نظام های اقتصادی مانند اقتصاد کشاورزی و صنعتی قرار داده و به طور تلویحی بیان داشت که درک و کاربرد اقتصاد دانش به معنای کاهش ارزش سایر نظام های اقتصادی نیست بلکه ارزش آنها هم چنان به قوت خود باقی است؛در واقع دانش با خود ،سینرژی تمام نظامهای اقتصادی و منابع درون آنها را آورده و به عنوان اهرم اصلی رشد و عمل ،در جوامع و سازمانها شناخته شده است.در این جامعه نوپدید دانش مرکب و مقصد سفر است که امکان پاسخگویی به ویژگی های محیطهای جدید را فراهم می سازد.تعاریف متعددی از مدیریت دانش به عمل آمده برخی مدیریت دانش را مدل تجاری میان رشته ای معرفی کردن که با همه جنبه های دانش،نظیر خلق،کدگذاری،سهیم سازی دانش و بررسی این موضوع که چگونه این فعالیت ها یادگیری و نوآوری را افزایش دهند برخی مانند هاگی و گینگستون مدیریت دانش را طراحی سنجیده و آگاهانه فرایندها،ابزارها،ساختارها به وسیله اینترنت است با هدف افزایش نوسازی ،سهیم سازی،بهبود و کاربرد دانش در سه عنصر-ساختاری،اجتماعی و انسانی-سرمایه هوشی است.برخی آن را مدیریت سیستماتیک و آشکار دانش که با فرایندهای خلق،جمع آوری،سازماندهی،اشاعه و کاربرد دانش پیوند دارد معرفی می کند
به طور کلی وجه مشترک همه این تعاریف و تعاریف دیگر که از مدیریت دانش صورت پذیرفته معرفی جنبه های دانش،نظیرخلق سهیم سازی دانش و بهبود و کاربرد دانش بوده.(عدلی،فریبا،۱۳۸۴).
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل اول : طرح تحقیق
۱-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… ۱
۱-۲- بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………… ۲
۱-۳- سوال آغازین………………………………………………………………………………………………… ۴
۱-۴- اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………… ۵
۱-۵- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………….. ۷
۱-۶- چارچوب نظری……………………………………………………………………………………………. ۸
۱-۷- مدل عملیاتی تحقیق……………………………………………………………………………………… ۸
۱-۸- مدل تحلیلی تحقیق ……………………………………………………………………………………… ۹
۱-۹- فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………….. ۹
۱-۱۰- قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۱۰
۱-۱۱- محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………………. ۱۰
۱-۱۲- تعریف متغیرها……………………………………………………………………………………………… ۱۰
۱-۱۲-۱- تعریف مفهومی متغیرها………………………………………………………………………………. ۱۰
۱-۱۲-۲- تعریف عملیاتی متغیرها………………………………………………………………………………. ۱۱
فصل دوم : پیشینه و ادبیات تحقیق
۲-۱-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… ۱۳
۲-۲- بخش اول : تاریخچه مدیریت دانش وعلل پیدایش آن……………………………………….. ۱۴
۲-۲-۱- تاریخچه………………………………………………………………………………………………………. ۱۴
۲-۲-۲- تعریف و مفهوم مدیریت وتسهیم دانش………………………………………………………… ۱۵
۲-۲-۳- تسهیم دانش چیست…………………………………………………………………………………….. ۱۶
۲-۲-۳-۱- تسهیم دانش کلی و جزئی………………………………………………………………………… ۱۸
۲-۲-۴- فرآیند انتقال دانش………………………………………………………………………………………… ۲۱
۲-۲-۴-۱- تاثیر فرهنگ ملی بر انتقال دانش……………………………………………………………….. ۲۲
۲-۲-۵- روابط متقابل قصدو رفتار تسهیم دانش………………………………………………………….. ۲۵
۲-۲-۶- اهداف تسهیم دانش……………………………………………………………………………………… ۲۶
۲-۲-۷- طبیعت رفتار تسهیم دانش……………………………………………………………………………… ۲۷
۲-۲-۸- عمل گروهی و تسهیم دانش…………………………………………………………………………. ۲۷
۲-۲-۹- ابعاد مدیریت دانش………………………………………………………………………………………. ۲۹
۲-۲-۱۰- مدل های مدیریت دانش…………………………………………………………………………….. ۳۱
۲-۲-۱۰-۱- مدل عمومی مدیریت دانش……………………………………………………………………. ۳۱
۲-۲-۱۰-۲- مدل فرایندی مدیریت دانش…………………………………………………………………… ۳۲
۲-۲-۱۰-۲-۱- جامعه پذیری…………………………………………………………………………………….. ۳۲
۲-۲-۱۰-۲-۲- برونی سازی………………………………………………………………………………………. ۳۲
۲-۲-۱۰-۲-۳- ترکیب………………………………………………………………………………………………. ۳۲
۲-۲-۱۰-۲-۴- درونی سازی……………………………………………………………………………………… ۳۲
۲-۲-۱۱- الگوی فرآیندی مدیریت دانش……………………………………………………………………. ۳۵
۲-۲-۱۲- دیدگاههای مختلف درزمینه فعالیتهای تسهیم دانش……………………………………… ۳۶
۲-۲-۱۳- موانع تسهیم دانش……………………………………………………………………………………… ۳۶
۲-۲-۱۳-۱- موانع بالقوه فردی………………………………………………………………………………….. ۳۶
۲-۲-۱۳-۲- موانع بالقوه سازمانی………………………………………………………………………………. ۳۷
۲-۲-۱۳-۳- موانع بالقوه فناوری………………………………………………………………………………… ۳۷
۲-۲-۱۴- عوامل موثر بر تسهیم دانش………………………………………………………………………… ۳۷
۲-۲-۱۴-۱- عوامل دیگر تسهیم دانش ……………………………………………………………………… ۳۸
۲-۲-۱۵- هزینه و منافع به اشتراک گذاری دانش……………………………………………………….. ۳۹
۲-۲-۱۶- مشوقهای تسهیم دانش……………………………………………………………………………….. ۴۱
۲-۲-۱۷- ابزارهای تسهیم دانش…………………………………………………………………………………. ۴۱
۲-۲-۱۸- فناوری تسهیم دانش…………………………………………………………………………………… ۴۲
۲-۲-۱۹- استراتژیهای مدیریت دانش ……………………………………………………………………….. ۴۳
۲-۲-۱۹-۱- ماتریس انواع دانش……………………………………………………………………………….. ۴۴
۲-۲-۱۹-۲- مدل فضای من بویسوت………………………………………………………………………… ۴۴
۲-۲-۱۹-۳- تئوری دانش محور………………………………………………………………………………… ۴۶
۲-۲-۲۰- اهمیت فرهنگ در مدیریت دانش……………………………………………………………….. ۴۷
بخش دوم : فرهنگ سازمانی………………………………………………………………………………………………… ۴۸
۲-۳-۱- فرهنگ سازمانی …………………………………………………………………………………………… ۴۸
۲-۳-۲- کارکردهای فرهنگ سازمانی………………………………………………………………………….. ۵۰
۲-۳-۳- انواع فرهنگ سازمانی……………………………………………………………………………………. ۵۱
۲-۳-۴- نقش های فرهنگ سازمانی……………………………………………………………………………. ۵۳
۲-۳-۵- ویژگیهای فرهنگ سازمانی……………………………………………………………………………. ۵۵
۲-۳-۶- معیارهای فرهنگ سازمانی…………………………………………………………………………….. ۵۶
۲-۳-۷- فرهنگ سازمانی به عنوان پدیده پاره پاره……………………………………………………….. ۵۷
۲-۳-۸- مدل فرهنگ سازمانی شاین……………………………………………………………………………. ۵۸
بخش سوم : فرهنگ تسهیم دانش………………………………………………………………………………………… ۶۱
۲-۴-۱- ارتباط فرهنگ سازمانی با تسهیم دانش………………………………………………………….. ۶۱
۲-۴-۲- ارتباط تعهد و تسهیم دانش…………………………………………………………………………… ۶۲
۲-۴-۳- تاثیر فرهنگ سازمانی بر تسهیم دانش……………………………………………………………. ۶۴
۲-۴-۴- عناصر طراحی مجدد فرهنگ تسهیم دانش…………………………………………………….. ۶۵
۲-۴-۵- ارتباط فرهنگ سازمانی با مدیریت دانش……………………………………………………….. ۶۶
۲-۴-۶- تاثیر فرهنگ ملی بر فرهنگ سازمانی……………………………………………………………… ۶۸
۲-۵- بخش چهارم : تحقیقات انجام گرفته ………………………………………………………………… ۷۰
۲-۵-۱- تحقیقات انجام گرفته در داخل کشور……………………………………………………………. ۷۰
۲-۵-۲- تحقیقات انجام گرفته در خارج از کشور……………………………………………………….. ۷۰
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. ۷۹
۳-۱- روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………. ۷۹
۳-۲- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………… ۷۹
۳-۳- نمونه آماری و شیوه تعیین حجم نمونه………………………………………………………………. ۷۹
۳-۵-روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………….. ۷۹
۳-۶- روش گردآوری اطلاعات …………………………………………………………………………………. ۸۰
۳-۷- ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………. ۸۰
۳-۸- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری……………………………………………………………………….. ۸۰
۳-۹- روش تجزیه وتحلیل داده ها……………………………………………………………………………… ۸۱
فصل چهارم : تجزیه وتحلیل داده ها
۴-۱- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………. ۸۳
۴-۲- بخش اول : آمار توصیفی…………………………………………………………………………………… ۸۳
۴-۳- بخش دوم : آمار استنباطی …………………………………………………………………………………. ۸۹
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادها
۵-۱- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………. ۱۰۰
۵-۲- نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………. ۱۰۰
۵-۳- پیشنهادهایی در راستای تحقیق…………………………………………………………………………… ۱۰۰
۵-۴- پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی…………………………………………………………………… ۱۰۰
منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………………….. ۱۰۱
پیوست ها………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۰۴
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (۱-۱) : مدل عملیاتی متغییر وابسته تحقیق ………………………………………….. ۸
جدول (۲-۱ ) : ابعاد و شاخص های فرهنگی آمریکا ، کانادا و چین…………………… ۲۳
جدول (۲-۲) : فرآیند تغییر وتبدیل دانش……………………………………………………. ۳۲
جدول (۲-۳) : استراتژیهای مدیریت دانش……………………………………………………. ۴۳
جدول (۲-۴) : مصنوعات بشر ساز و فرهنگ سازمانی…………………………………….. ۶۰
جدول (۳-۱) : پایایی سوالات مربوط به سازه های مورد بررسی………………………… ۸۱
جدول( ۴-۱ ) : توزیع فراوانی جنسیت کارکنان در نمونه مورد بررسی ……………….. ۸۳
جدول (۴-۲) : توزیع فراوانی تاهل کارکنان در نمونه مورد بررسی …………………….. ۸۴
جدول (۴-۳) : توزیع فراوانی وضعیت تحصیلی کارکنان در نمونه مورد بررسی ……. ۸۵
جدول (۴-۴) : توزیع فراوانی سنوات خدمت کارکنان در نمونه مورد بررسی ………… ۸۶
جدول (۴-۵) : توزیع فراوانی سن کارکنان در نمونه مورد بررسی ……………………… ۸۷
جدول (۴-۶) : نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنف برای مشخص نمودن توزیع نرمال ۸۸
جدول (۴-۷) : آزمون مربوط به رابطه فرهنگ سازمانی با تسهیم دانش…………………. ۸۹
جدول (۴-۸) : آزمون رگرسیون خطی متغیر تسهیم دانش و متغییر فرهنگ سازمانی… ۹۰
جدول (۴-۹) : آزمون مربوط به رابطه بعد درگیر شدن در کار فرهنگ با تسهیم دانش ……….. ۹۱
جدول (۴-۱۰) : ضریب همبستگی بین متغیر درگیر شدن در کار فرهنگ و تسهیم دانش ۹۱
جدول (۴-۱۱) : آزمون مربوط به رابطه بعد سازگاری فرهنگ با تسهیم دانش………… ۹۲
جدول (۴-۱۲) : ضریب همبستگی بین متغیر سازگاری فرهنگ و تسهیم دانش………. ۹۳
جدول (۴-۱۳) : آزمون مربوط به رابطه بعد انطباق پذیری فرهنگ با تسهیم دانش…… ۹۴
جدول (۴-۱۴) : ضریب همبستگی بین متغیر انطباق پذیری فرهنگ و تسهیم دانش…. ۹۴
جدول (۴-۱۵) : آزمون مربوط به رابطه بعد رسالت فرهنگ با تسهیم دانش…………… ۹۵
جدول (۱۶-۴) : ضریب همبستگی بین متغیر رسالت و ماموریت و تسهیم دانش…… ۹۵
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار (۲-۱) : مدل عمومی مدیریت دانش…………………………………………………………………………….. ۳۱
نمودار (۲-۲) : مدل فرآیندی مدیریت دانش…………………………………………………………………………… ۳۲
نمودار (۲-۳) : مدل کافرا (KAFRA ) ………………………………………………………………………………….. 34
نمودار (۲-۴) : الگوی فرآیندی مدیریت دانش بوکوتیز و ویلیامز……………………………………………. ۳۵
نمودار (۲-۵) : عوامل فردی وسازمانی موثر بر اشتراک دانش………………………………………………….. ۳۹
نمودار (۲-۶) : انواع فرهنگها از دید کتزد و ریس و میلر…………………………………………………………. ۵۲
نمودار (۴-۱) : نمودار ستونی جنسیت کارکنان در نمونه مورد بررسی……………………………………… ۸۴
نمودار (۴-۲) : نمودار ستونی تاهل کارکنان در نمونه مورد بررسی………………………………………….. ۸۵
نمودار (۴-۳) : نمودار ستونی وضعیت تحصیلی کارکنان در نمونه مورد بررسی……………………… ۸۶
نمودار (۴-۴) : نمودار ستونی سنوات خدمت کارکنان در نمونه مورد بررسی…………………………… ۸۷
نمودار (۴-۵) : نمودار ستونی سن کارکنان در نمونه مورد بررسی…………………………………………….. ۸۸
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
شکل (۱-۱) : مدل تحلیلی تحقیق…………………………………………………………………………………………… ۹
شکل (۲-۱) : عوامل موثر بر رفتار به اشتراک گذاری دانش…………………………………………………….. ۲۹
شکل(۲-۲) : فناوری تسهیم دانش…………………………………………………………………………………………… ۴۳
شکل (۲-۳): چرخه یادگیری اجتماعی اقتباس از بویسوت ……………………………………………………. ۴۴
شکل (۲-۴) : استراتژیهای دانش…………………………………………………………………………………………….. ۴۶
شکل (۲-۵) :کارکردهای فرهنگ سازمانی………………………………………………………………………………. ۵۰
شکل (۲-۶) :معیارهای فرهنگ سازمانی…………………………………………………………………………………. ۵۷
شکل (۲-۷) : مدل فرهنگ شاین…………………………………………………………………………………………….. ۵۸
شکل(۳-۱) : پنج دیدگاه مربوط به اقدامات مدیریت منابع انسانی با مدیریت دانش…………………. ۶۲
شکل (۳-۲) : مدل قرارداد روان شناختی گست و کانوی………………………………………………………… ۶۴
فهرست منابع و مأخذ
منابع فارسی:
آصف زاده،سعید،پیری،زکیه،(۱۳۸۳)،انتشار؛فعالیت کلیدی در مدیریت دانش،مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل،سال ششم،شماره ۴،صص۵۶-۵۵ .
آصف زاده،سعید،پیری،زکیه،(۱۳۸۵)،چگونه می توان مدیریت دانش را به کار گرفت،مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین،سال دهم،شماره ۱٫
ابطحی ،سید حسین، صلواتی ،عادل، (۱۳۸۴)،مدیریت دانش، مجله تدبیر ،شماره ۲۵
انصاری رنانی، قاسمی نامقی،محمد،(۱۳۸۸)،ارزیابی اثر مدیریت دانش در خلق استراتژی رقابتی تمایز از مجرای زنجیره ارزشی فعالیت های سازمانی،پژوهش نامه مدیریت تحول،سال اول،شماره۲٫
بیدگلی، دانیال،(۱۳۸۹)،تعیین ارجحیت ابزارهای تسهیم دانش در مدیریت پروژه با رویکرد گروه بندی سیستمی و اجتماعی،مرکز همایش های بین المللی تهران (سومین کنفرانس ملی مدیریت دانش).
جوهچ،ماری،(۱۳۸۷)، تئوری سازمان : مدون،نمادین- تفسیری و پست مدرن،ترجمه حسن دانایی فرد،تهران : انتشارات افکار ص۳۶۹٫
حقیقی،محمد علی،رحیمی نیک، اعظم،برهانی،بهاالدین،ممی زاده،جعفر،علی پور،محمد حسن،(۱۳۸۸)،مدیریت رفتار سازمانی،تهران: انتشارات ترمه،چاپ ۶٫